W dzisiejszym świecie budownictwa coraz większą popularność zdobywają nowoczesne i efektywne rozwiązania, które nie tylko skracają czas realizacji projektów, ale także zapewniają trwałość i estetykę. Jednym z tych innowacyjnych elementów jest tzw. suchy jastrych – nowoczesna alternatywa dla tradycyjnych metod układania podłóg. Suchy jastrych nie tylko umożliwia szybkie postępy prac, ale także oferuje elastyczność i efektywność, sprawiając, że proces układania podłóg staje się prostszy i bardziej precyzyjny. W niniejszym artykule zapoznamy się z zaletami i zastosowaniami suchego jastrychu, dowiedzą się, jakie możliwości otwiera przed nami ta nowoczesna technologia budowlana. Przekonajmy się, dlaczego suchy jastrych to kluczowy element współczesnego budownictwa!
Co to jest suchy jastrych?
Płytki ceramiczne, parkiet, deski, wykładzinę czy panele można instalować na podkładzie, który może być wykonany z wylewki cementowej, anhydrytowej lub suchego jastrychu, czyli płyt budowlanych, takich jak gipsowo-kartonowe, gipsowo-włóknowe, cementowe, OSB i MFP.
Terminy „wylewka” i „jastrych” są synonimami podkładu podłogowego. Podkłady te są tworzone na etapie stanu surowego zamkniętego i układa się je na płycie betonowej podłogi na gruncie i stropach. Popularne są podkłady mokre, ze względu na ich koszt, związany także z powszechną praktyką wykonawczą stropów betonowych w Polsce. Chociaż podkłady mokre są ciężkie, charakteryzują się solidnością i wymagają długiego okresu dojrzewania.
Aby uniknąć trudności podczas instalacji podłóg, konieczne jest dbanie o to, aby podkłady były właściwie wypoziomowane i równomiernie rozprowadzone. Na mniejszych placach budowy można użyć mas betonowych lub cementowych dostarczanych przez betoniarkę, zazwyczaj przy użyciu miksokreta. Alternatywnie, można przygotować mieszankę na podkład z gotowych mieszanek workowanych lub zamówić ją w betoniarni. Kładzenie płytek na podłodze również jest możliwe z wykorzystaniem suchego jastrycha.
Suchy jastrych, choć lekki i łatwy w wykonaniu, niestety, jest kosztowny. Znajduje zastosowanie w budownictwie drewnianym, szkieletowym i podczas remontów starych domów, szczególnie tam, gdzie obciążenie stropów lub wprowadzanie wilgoci do budynku jest problematyczne. W przypadku suchego jastrychu można już następnego dnia przystąpić do układania podłogi, co stanowi rozwiązanie dla tych, którzy zależy na szybkim postępie prac.
Właściwości suchego jastrychu
Podkłady suche charakteryzują się niewielką wagą – przeciętna waga 1 m² płyt wynosi około 25 kg, co stanowi ich główną zaletę. Płyty te są wyjątkowo wytrzymałe, sztywne, o równych i gładkich powierzchniach. Dodatkowym atutem jest możliwość korzystania z dużych formatów płyt, co przyspiesza proces tworzenia jastrychu. Podkład złożony z tych płyt może mieć zaledwie 2 cm grubości, co istotnie redukuje ogólną grubość warstw podłogowych i pozwala na uzyskanie wyższych pomieszczeń. Wielu producentów integruje również warstwy styropianu, pilśni lub wełny mineralnej z płytami, co dodatkowo zwiększa ich funkcjonalność.
Gdzie można wykorzystać suchy jastrych?
Można stosować płyty suchego jastrychu w systemach wodnego ogrzewania podłogowego, jednak z należytym uwzględnieniem odpowiedniej procedury wykonawczej. Ich przewodność cieplna jest niższa w porównaniu z wylewką anhydrytową. Elektryczne maty grzejne są częściej układane na tych płytach. Stropy między kondygnacjami przenoszą dźwięki powietrzne i uderzeniowe. Płyty suchego jastrychu, zwłaszcza gdy są połączone z podsypką lub warstwą podkładową, skutecznie redukują te dźwięki, nawet o kilkanaście decybeli.
Płyty mogą być instalowane na różnorodnych podłożach, nawet na istniejących starych podłogach. Są również odpowiednie w przypadku konieczności dostosowania wysokości posadzek w przylegających pomieszczeniach. Przed zastosowaniem suchego jastrychu konieczne jest uprzednie wyrównanie powierzchni stropu przy użyciu szpachli, warstwy styropianu lub pianki poliuretanowej. W celu eliminacji większych nierówności można zastosować podsypki o grubości od 2 do 10 cm, co jednakże zwiększy ogólną grubość podkładu. Keramzytowa podsypka jest najbardziej ekonomicznym rozwiązaniem w tej kategorii.
Suchy jastrych z kartongipsu
Płyty gipsowo-kartonowe to sprasowana i osuszona masa gipsowa, która została pokryta warstwą kartonu. Posiadają standardową grubość 12,5 mm oraz wymiary 60-90 x 125-200 cm. Instaluje się je w dwóch warstwach. W każdej z warstw zaleca się ułożenie płyt z przesunięciem względem siebie, aby uniknąć występowania spoin w tych samych miejscach. W pierwszej warstwie płyty układa się na przemian i łączy na brzegach za pomocą zszywek. Drugą warstwę płyt należy przykleić klejem na całej powierzchni, a na brzegach połączyć zszywkami.
Elementy gipsowo-kartonowe można instalować bezpośrednio na stropie betonowym, na warstwie podkładowej z styropianu lub podsypce. Mniejsze nierówności na powierzchni podłoża można wyrównać za pomocą masy szpachlowej. Ważne jest, aby unikać stosowania suchego jastrychu z płyt gipsowo-kartonowych w pomieszczeniach narażonych na wilgoć, takich jak pralnie. W przypadku kuchni i łazienek, konieczne jest zabezpieczenie takiego podkładu folią w płynie. Przed ułożeniem podłogi, należy odpowiednio zaszpachlować styki płyt. Szczególną precyzję wymaga przygotowanie podkładu pod wykładziny cienkowarstwowe, w przeciwnym razie może dojść do deformacji i ścierania się na stykach.
Suchy jastrych z płyt gipsowo-włóknowych
Płyty gipsowo-włóknowe stanowią mieszankę gipsu, włókien celulozy i wody, sprasowaną pod wysokim ciśnieniem i poddana procesowi suszenia. Dostępne są w grubościach 18 lub 23 mm, szerokościach 50, 60 lub 100 cm oraz długościach 120 lub 150 cm. Istnieje także opcja płyt zespolonych z polistyrenem ekstrudowanym lub płytą pilśniową, co podnosi łączną grubość tych płyt do 28-38 mm. Płyty gipsowo-włóknowe charakteryzują się wyższą wytrzymałością mechaniczną niż płyty gipsowo-kartonowe. Układa się je w pojedynczej warstwie, a ich brzegi posiadają podcięcia, umożliwiające precyzyjne łączenie na zakład. W tych obszarach zaleca się klejenie i łączenie śrubami lub za pomocą klamer systemowych. Płyty należy ułożyć na przemian, a przed stworzeniem podłogi konieczne jest zaszpachlowanie styków. Na płytach gipsowo-włóknowych można z powodzeniem instalować różnego rodzaju podłogi.
Suchy jastrych z płyt cementowych
Płyty cementowe posiadają grubość 2,5 cm (2 x 1,25 cm) oraz wymiary 50 x 125 cm. Zbudowane są z dwóch płyt lekkiego betonu, zespolonych za pomocą cementu. Płyty są przesunięte względem siebie, tworząc na brzegach zakład o szerokości 5 cm. Ich połączenie odbywa się poprzez klej i wkręty, właśnie w obszarze zakładu. Powierzchnia płyt jest wzmocniona siatką z włókna szklanego. Zaleca się szczególnie ich stosowanie jako podkładu podłogowego w pomieszczeniach wilgotnych, także z systemem ogrzewania podłogowego. Na płytach cementowych można swobodnie układać płytki ceramiczne lub wykładziny z PCW.
Suchy jastrych z płyt drewno pochodnych
Powstają z drobnych wiórów drewnianych, trocin, płatków drzewnych oraz paździerzy konopnych. Łączy się je żywicą polimerową, a następnie prasuje w wysokiej temperaturze i pod podwyższonym ciśnieniem. Płyty takie, w tym popularne OSB i MFP. Na rynku można dostać także inne płyty w różnych wariantach, takich jak QSB, V100, Durelis (o podwyższonej wodoodporności). Charakteryzują się jednorodną strukturą (oprócz OSB), wysoką wytrzymałością mechaniczną, sztywnością, twardością i mocą.
Należy zaznaczyć, że płyt drewnopochodnych wadą jest ich palność. Zazwyczaj wykorzystuje się je w konstrukcjach budynków szkieletowych i drewnianych do obudowy stropów, pełniąc jednocześnie funkcję podkładu podłogowego. Stosuje się je również w remontach starych domów, gdzie stropy często są drewniane, mocując je wkrętami do belek. Długość płyt musi być dostosowana do rozstawu belek, aby połączenia były właściwie ulokowane.
Na rynku dostępne są również płyty z wyprofilowaniem na pióro i wpust. Można je składać, wsuwając jedną w drugą, na przykład na stropie betonowym. Zwykle posiadają duże wymiary, takie jak 125 x 250 cm, co umożliwia szybkie ułożenie z nich podkładu podłogowego. Stosuje się je także jako jastrych, przy czym płyty o grubości 2-2,5 cm wymagają przeszlifowania i zagruntowania przed położeniem posadzki. Oczywiście z użyciem preparatu odpowiedniego dla wybranego materiału wykończeniowego.